شکل پذیری سازه
و بررسی علت تخریب شدید ساختمان‌ها در زلزله ترکیه
به توانایی تغییر شکل در ناحیه غیر الاستیک، شکل پذیری می‌گویند. به این معنی که ابتدا تحت بار، تنش های داخلی در سازه ایجاد می‌شود و تغییر شکل می‌دهد.
مصالح شکل پذیر پس از جاری شدن کش می‌آیند. توجه کنید که کش آمدن به تعبیر الاستیکیِ آن نیست. منظور از این کش آمدن، رفتار خمیری است، رفتاری که برگشت ناپذیر است. خیلی از مدرسان و مهندسین، شکل پذیری (Ductility) را با انعطاف پذیری (Flexibility) یکی می‌دانند. در حالی که انعطاف پذیری خاصیتی برگشت پذیر در مصالح است. اگر در هنگام زلزله، هیچ کدام از المان‌ها جاری نشود؛ سازه رفتاری کاملاً پلاستیکی دارد. اما اگر المان‌ها شروع به جاری‌شدن کنند؛ رفتار سازه فرق می‌کند.
با جاری شدن هر المان، مقاومت سازه در برابر تغییر شکل کم می‌شود. هرچه المان‌های بیشتری جاری شوند، تغییر شکل سازه بیشتر می‌شود. این جنگ یک برنده دارد: یا المان‌های جاری شده به طور کافی انرژی زلزله را مستهلک می‌کنند و پیروز می‌شوند. یا زلزله تمام المان‌ها یا المان‌های حساس را جاری می‌کند و با فروریختن سازه برنده این جنگ می‌شود.
اخطار قبل از آسیب زلزله:
سازه‌های دارای شکل پذیری با اخطار قبلی دچار خرابی می‌شوند. یعنی ساکنین متوجه این ترک‌ها و تغییر شکل‌ها می‌شوند. اما در سازه‌هایی که هنگام زلزله اسیر شکست ترد می‌شوند، انهدام به طور بسیار ناگهانی رخ می‌دهد.
شکل پذیری باعث امنیت سازه در پیش‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌ها می‌شود.
زلزله رفتاری رفت و برگشتی دارد. در این جنگ بزرگ، زلزله چندین بار جهت عوض می‌کند. خسته نمی‌شود و از پا نمی‌نشیند. سازه‌های شکل پذیر انرژی زلزله را به خوبی مستهلک می‌کنند و در سیکل‌های متوالی زلزله دوام می‌آورند.
در مهندسی سازه، شکل پذیری انواع مختلفی دارد که شکل پذیری ویژه یکی از بهترین انتخابها در برابر زلزله می باشد. در طراحی سازه پروژه رایا (گروه ویرا) از رویکرد شکل پذیری ویژه استفاده شده است.
