چگونگی پایدارسازی گود
(Excavation Stabilization)
عملیات پایدارسازی گود در جریان گودبرداری هایی که به منظور ایجاد فضاهای زیرزمینی مانند پارکینگ اجرا می شوند، از مراحل اساسی ساخت و ساز به شمار می رود.
معمولا در بسیاری از پروژه های ساختمانی، زمین به صورت قائم یا نزدیک به آن گودبرداری می شود پس به منظور جلوگیری از ریزش احتمالی و تبعات منفی ناشی از آن بایستی از روش های مختلف برای پایدارسازی گود استفاده شود.
در ادامه برخی از شیوه های متداول پایدارسازی گود در مناطق شهری را مورد بررسی قرار میدهیم:
پایدارسازی گود به روش میخکوبی یا نیلینگ (Soil Nailing)
در این روش که به صورت چند مرحله ای صورت می گیرد پس از حفاری به عمق 1 تا 2 متر، دیواره های خاک به صورت مایل حفاری می شود. پس از این کار میلگرد در داخل حفره ها قرار میگیرد و داخل حفره ها دوغاب تزریق می شود تا گیرش میلگرد در دیواره صورت پذیرد. این کار در فواصل مشخص برای تمام محدوده حفاری اول انجام می شود. در انتها یک لایه شاتکریت روی دیواره پاشیده میشود و بعد به سراغ گام بعدی حفاری خواهیم رفت. این روش تا رسیدن به ارتفاع کف گود تکرار خواهد شد.
پایدارسازی گود به روش دوخت به پشت یا تای بک یا انکراژ (Tie back Or Anchor) :
روش انکراژ مشابهت های بسیاری با روش نیلینگ دارد با این تفاوت که در این روش، به جای استفاده از میلگرد از کابل های پیش تنیده استفاده می شود. کابلها پس از تزریق دوغاب و در حین گیرش اولیه با جک های مخصوص کشیده می شوند و پس از گیرش نهایی دوغاب، جک ها آزاد می شوند تا کابل ها با نیروی پیش تنیده، فشار مضاعفی به خاک در راستای پایداری آن وارد نمایند.
پایدارسازی گود به روش خرپایی (Truss Structure):
روش خرپا یکی از متداول ترین روش های پایدارسازی گود، بخصوص گودهای ساختمان های شهری می باشد.
در این روش نخست قبل از خاکبرداری در محل عضوهای قائم خرپا، که در مجاورت دیواره‌ی گود قرار دارد، چاه‌هایی حفر میشود. سپس درون شمع را آرماتوربندی کرده و عضو قائم در داخل شمع قرار داده میشود و شمع را بتن‌ریزی میکنیم.
بعد از آن پشت عضو قائم را بصورت ترانشه با شیب مجاز خاکبرداری نموده تا بتوان فونداسیون پای عضو مورب را اجرا نمود و عضو مورب را از یک جهت به عضو قائم و از جهت دیگر به ورق روی فونداسیون متصل میکنیم.
در مراحل بعدی، خاک محصور بین المانهای هر خرپا بصورت مرحله‌ای جمع‌آوری میشود و در هر مرحله المانهای داخلی خرپا به تدریج نصب میشود تا آنجا که خرپا تکمیل گردد.
پایدارسازی گود به روش مهار متقابل (Strut):
پایدارسازی گود به روش مهار متقابل شباهت هایی با روش خرپایی دارد. در این روش نیز المان های قائم در داخل شمع هایی به طول بیش از ارتفاع گود قرار می گیرند که انتهای آنها با بتن در داخل شمع های مهار شده است. بعد از جانمایی این المان های قائم در دو طرف دیوارهای گود، آنها را به کمک تیرهای افقی شکل به یکدیگر متصل می کنیم تا بتوانند به پایداری یکدیگر کمک کنند. روش مهار متقابل بیشتر مناسب گودهایی می باشد که دارای عرض کم می باشند و برای گودهای عریض مناسب نیست.
پایدارسازی گود به روش تاپ-دان (Top-Down):
یکی از روش های نوین پایدارسازی گود روش تاپ دان می باشد. در روش پایدارسازی تاپ دان (بالا به پایین) امکان اجرای همزمان طبقات زیر زمین همراه با پیشروی به تراز زیر پی و انجام عملیات گودبرداری وجــود دارد.
در روش تاپ دان (Top-Down) همزمان بخش روی سازه که بالاتر از ســطح زمین است همزمان با پیشروی به طبقات زیرزمین و اجــرای عملیات گودبرداری انجام میشود.
در مواردی که سطح آب زیرزمینی بالا باشد، محدودیت فضای عملکرد داشته باشیم، در پروژه‌هایی که با ترافیک خیابان‌های اصلی تداخل دارند و تاخیر در پروژه به منزله ایجاد مشکلات ترافیکی خواهد بود و همچنین در پروژه‌هایی که امکان اخذ رضایت از همسایه های مجاور محل گودبرداری وجود نداشته باشد، بهترین روش قابل اجرا روش تاپ دان است.
نکته قابل ذکر این است که گاهی در یک پروژه پایدارسازی ممکن است چند روش پایدارسازی ترکیب شود و بصورت همزمان مورد استفاده قرار بگیرد.
